Ζάκυνθος, Τρίτη 11 Αυγούστου 1953 05:30 πρωί.

Ένα γερό ταρακούνημα της γης μας ανάγκασε να σηκωθούμε τρομαγμένοι από τα κρεβάτια μας και ντυμένοι όπως- όπως να τρέξουμε να αναζητήσουμε την ασφάλεια ενός ανοιχτού χώρου. Το σπίτι μας στην οδό Κομούτου 22 είχε πάθει ζημιές και ο νότιος εξωτερικός τοίχος του είχε γείρει προς τα έξω . Στη διαδρομή μέχρι την πλατεία Σολωμού που τελικά καταλήξαμε, παρατήρησα ότι πολλά σπίτια είχαν πάθει μικροζημιές. Το βράδυ εκείνης της ημέρας διανυκτερεύσαμε στο σπίτι της μίας θείας μου της που ήταν στη περιοχή της Αγ. Τριάδας κοντά στις Φυλακές. Δεν αισθανθήκαμε άλλους σεισμούς. Όλη την νύχτα δεν μπορέσαμε να κοιμηθούμε διότι οι κρατούμενοι των φυλακών (στην πλειοψηφία τους πολιτικοί κρατούμενοι) είχαν σκαρφαλώσει στα κάγκελα των παραθύρων και φώναζαν απελπισμένοι για να τους μεταφέρουν σε άλλον ασφαλή χώρο.

Τετάρτη 12 Αυγούστου 1953 ώρα 10:30 πρωί.
Ξεκινήσαμε με την μητέρα μου και τον μικρό μου αδελφό από το σπίτι της θείας μου όπου διανυκτερεύσαμε για να πάμε στο σπίτι της θείας της Ιωάννας που ήταν δίπλα από την εκκλησία του Αγ. Παύλου……
Περάσαμε από την Αγ. Τριάδα, την Σάντα Μαρία,, την Μητρόπολη, την πλατεία Αγ. Μάρκου, τον Παντοκράτορα, το Γιοφύρι, την Ευαγγελίστρια φτάσαμε στη Πλατεία Ρούγα, περάσαμε την Νομαρχία( μέγαρο Ρώμα), τον Άγ Στέφανο, τα ‘’γκρεμισμένα’’ από τους κατοχικούς βομβαρδισμούς των συμμάχων σπίτια, το πλάτωμα της Ανάληψης στα δεξιά μας, το πλάτωμα των Αγ. Σαράντα στα αριστερά μας, τα Τσαρουχαρέικα και φτάσαμε στο προορισμό μας…… Ποτέ δεν θα μπορούσα τότε να φανταστώ, πως ήταν η τελευταία φορά που αντίκριζα τα γνώριμα εκείνα μέρη.
Κάποια στιγμή γύρω στις 11:30, ακούστηκε ένα φοβερό υποχθόνιο μουγκρητό που από την έντασή του μαντέψαμε το τι θα επακολουθούσε……..
Η γη άρχισε να τρέμει, εμείς πιαστήκαμε από τους ώμους σε κύκλο, σαν να επρόκειτο να χορέψουμε, ο χορός άρχισε με το ρυθμό που της έδινε ο Εγκέλαδος και ενώ η γη ατέλειωτα σάλευε βίαια δεξιά, αριστερά, μπρος, πίσω , πάνω κάτω, ενώ ακουγόταν ο ορυμαγδός των σπιτιών μιας ολόκληρης πόλης που κατέρρεαν. ……
Κάποτε το σάλεμα σταμάτησε και έτρεξα προς το παράθυρο του δρόμου και κοίταξα έξω……Το θέαμα που αντίκρισα ήταν φοβερό ! Δρόμος πλέον δεν φαινόταν, σκεπασμένος σε ύψος περίπου δύο μέτρων, με αγκωνάρια, κεραμίδια, εξώφυλλα παραθύρων με γρίλιες, καλώδια, σιδερικά που θαμπά διακρίνονταν μέσα στο σύννεφο σκόνης που είχε σηκωθεί, πάνω από τα ερείπια της ανύπαρκτης πλέον μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα πόλης..
Μια παγερή σιωπή είχε απλωθεί, που άφηνε να ακουστούν πιο έντονα οι μυριόστομες κραυγές και οιμωγές των ανθρώπων που είχαν εγκλωβιστεί στα ερείπια του άμορφου πλέον Τζάντε……………..
Ένας πολιτισμός και η ιστορία 500 χρόνων χάθηκε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα για πάντα……

Ανδρέας Στάβερης- Πολυκαλάς

Ο καταστροφικός σεισμός του 53 που κατέστρεψε μια πόλη αρχόντισσα εξαφανίζοντας για πάντα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα με μακραίωνη ιστορία, όπως το παλιάτσο των Κομούτο, τους ναούς του Αγίου Παύλου, Αγίου Λούκα Παναγία Φανερωμένη, το θέατρο Ζακύνθου και δεκάδες αλλά με αξιοσημείωτα όπως το καμπαναριό του Αγίου και της Φανερωμένης.

Τα δε κειμήλια και έργα τέχνης που χαθήκαν λόγο της πυρκαγιάς που ακολούθησε μας στέρησε για πάντα αριστουργήματα ανυπολόγιστου αξίας

Όλα ξεκίνησαν την Κυριακή 9 Αυγούστου στις 10 το πρωί όταν ένας μεγάλος σεισμός τράνταξε τη γη της Ζακύνθου, δημιουργώντας αρκετά σοβαρές ζημίες σχεδόν σε όλα τα κτίρια του νησιού, παρ ότι οι εκτεταμένες καταρρεύσεις τοίχων και μετατοπίσεις σκεπών, όλοι θεώρησαν ότι είχαν περάσει τα χειρότερα.

Ποσό λάθος έκαναν.

Διότι την τρίτη 11 Αυγούστου στις 5.35 το πρωί ένα φοβερό τράνταγμα ξύπνησε τους ζακυνθινούς δημιουργώντας ακόμα ο μεγαλύτερες ζημίες και καταρρεύσεις κτιρίων από την μια άκρη στην άλλη. Ο σεισμός είχε διάρκεια 30 δευτερόλεπτων που στάθηκαν όμως ικανά να διαλύσουν πάμπολλα κτίρια στη Ζάκυνθο, Κεφαλονιά και Λευκάδα.

Σε αναφορά που έστειλαν οι νομομηχανικοί Γεώργιος Φουρνογεράκης και Ιωάννης Πομόνης  ότι το 75% των των κτιρίων κατέστησαν επικίνδυνοι ή απλώς ετοιμόρροποι και το 100% αυτων ακατοίκητα.

Κανένα θύμα δεν είχε το νησί, μονό μερικούς μικροτραυματισμούς και από ότι έγραφε σε τηλεγράφημα του προς το υπουργείο κοινωνικής πρόνοιας ο νομίατρος Αναστάσιος Μαρίνος απ το πλοιο που εκτελούσε το δρομολόγιο Ζάκυνθος Πειραιάς το «ΚΩΣΤΑΚΗΣ ΤΟΓΙΑΣ» έλεγε λοιπόν «Σεισμός ισχυράς εντάσεως σήμερον ώραν 5.30 πρωινήν προϋκάλεσεν εκτεταμένας ζημίας εις οικήματα πόλεως. Πλείσται οικίαι κατέρρευσαν. Ανθρώπινα θύματα ουδέν. Τραυματίαι εννέα.Παρεσχέθη πρώτη περίθαλψις. Τηρήσωμεν δια νέας τηλεγραφικής ενημέρους υμάς».

Δυστυχώς όλα αυτά δεν ήταν παρά η αρχή του μεγάλου κακού που έμελλε να έρθει.

Ήταν τετάρτη 12 Αυγούστου και το ρολόι έδειχνε 11.30 ένας νέος μεγάλος σεισμός κατέστρεψε μέσα σε 45 δευτερόλεπτα τα πάντα σπέρνοντας θάνατο και όλεθρο στο ήδη τραυματισμένο νησί μας, που ήρθε να αποτελειώσει το δράμα η μεγάλη πυρκαγιά που ακλούθησε εξαφανίζοντας από προσώπου γης την πόλη και τα χωριά μας.

Το δράμα είναι ότι μετά το ξέσπασμα της φωτιάς πολλοί εγκλωβισμένοι δυστυχείς κάηκαν ζωντανοί!

Με βάση τα επίσημα στοιχεία 3000 οικίες στην χώρα γκρεμίστηκαν ή κάηκαν και 11688 στα χωριά του νησιού.

Έμειναν άστεγοι 38.440 άνθρωποι.

Βρέθηκαν και αναγνωρίστηκαν 82 άτομα νέκρα και εκατοντάδες άλλα που η αναγνώριση τους ήταν αδύνατη εξ αιτίας της φωτιάς. Πολύ εμπεριστατωμένα περιγράφει τον σεισμό και τα αποτελέσματα αυτού ο Διονύσιος Στραβόλεμος στο βιβλίο του «Η ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΥΠΟ ΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΚΑΙ ΤΑΣ ΦΛΟΓΑΣ» που εξεδόθη το 1958 από τις εκδόσεις «ΤΡΙΜΟΡΦΟ» και «ΕΝ ΖΑΚΥΝΘΩ»

alepou-of-zante.blogspot.com