λέει η μοναδική εν ζωή, αδελφή του Ανδρέα Μουζάκη κα Ελευθερία στο ραδιόφωνο του ΕΡΜΗ και εξιστορεί τα γεγονότα της Κύπρου προκαλώντας ρίγη συγκίνησης, σκιαγραφώντας το προφίλ του ΉΡΩΑ ΑΝΔΡΕΑ ΜΟΥΖΑΚΗ που έχασε την ζωή του στις 20 Ιουλίου του 1974 στην Αμμόχωστο
Μισός αιώνας συμπληρώθηκε φέτος από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. 50 χρόνια ξεριζωμού, πένθους για όλους αυτούς που χάθηκαν, για όλα αυτά που συνέβησαν στο μαρτυρικό νησί. Μια πληγή που δεν πρόκειται ποτέ να κλείσει, όσο παραμένει ο μεγαλόνησος σε αυτό το καθεστώς που έχουν επιβάλει οι τούρκοι. Στην ελεύθερη πλευρά του νησιού, μνημόσυνα, μνημόσυνα, μνημόσυνα!!!
Άνθρωποι που χάθηκαν, που μάτωσαν, που ξεριζώθηκαν, που πάλεψαν και ηττήθηκαν. Η ήττα όμως δεν βαραίνει τις δικές τους πλάτες. Τους δόθηκε άδικα και δεν την άξιζαν. Μισός αιώνας από την εισβολή, με τις κατάρες να ακολουθούν αυτούς που έφταιξαν. Δυστυχώς δεν υπήρξαν όμως μόνο οι επίορκοι. Υπήρξαν και αυτοί που συνειδητά αντιστάθηκαν, πολέμησαν και αδικήθηκαν από την ιστορία, γιατί τους σκέπασε η σκόνη του πολέμου και της προδοσίας.
Μιας προδοσίας μου όμοια της δεν υπάρχει αν αναλογιστεί κανείς πως έγινε και πως ολοκληρώθηκε η εισβολή. 50 χρόνια με τον φάκελο της Κύπρου να παραμένει ερμητικά κλειστός και οι χιλιάδες νεκροί-ήρωες να περιμένουν την δική τους δικαίωση. Χιλιάδες οικογένειες θρηνούν και έναν δικό τους που χάθηκε-μαρτύρησε σε αυτά τα ιερά χώματα, χωρίς ποτέ ωστόσο να πάρουν, τουλάχιστον ένα μερίδιο ηθικής δικαίωσης, Αντί αυτού οι επίορκοι ποτέ δεν λογοδότησαν, αντί αυτού κάποιοι μετά το τέλος της δικτατορίας και στην αρχή της μεταπολίτευσης βρέθηκαν να έχουν προαχθεί σε ανώτερους βαθμούς (!!!)
Δεν ήταν απόβαση, ήταν κρουαζιέρα
Η τουρκική εισβολή ξεκίνησε τα ξημερώματα της 20ης Ιουλίου 1974 και θα μπορούσε να είχε ναυαγήσει πριν τα αποβατικά του «Αττίλα» προσεγγίσουν τις ακτές της Κερύνειας. Ακόμα και όταν έριξαν τους καταπέλτες για να κάνουν την απόβαση θα μπορούσαν να την καταστείλουν. Είχε προηγηθεί όμως στις 15 Ιουλίου 1974, το πραξικόπημα του Ιωαννίδη για να ανατρέψει τον Μακάριο. Οι επίλεκτες μονάδες της κυπριακής Εθνικής Φρουράς είχαν συγκεντρωθεί στη Λευκωσία, για να στηρίξουν την μαριονέτα της χούντας, τον «πρόεδρο» Νίκο Σαμψών, τον οποίο είχε επιλέξει ο Ιωαννίδης, γιατί ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για το κατάλληλο έγκλημα.
Ο Τούρκος στρατηγός Μπεντρεντίν Ντεμιρέλ, διοικητής της 39ης Μεραρχίας Πεζικού, η οποία ήταν η πρώτη που πάτησε τις ακτές της Κερύνειας είχε γράψει στα απομνημονεύματα του: «Αναρωτιέμαι σήμερα αν τότε εκείνη η ακτή είχε εμπόδια ή ήταν ναρκοθετημένη! Τι θα κάναμε; Ποια άλλη ακτή θα επιλέγαμε και θα ερευνούσαμε; Ήταν ποτέ δυνατόν αφού η επιχείρηση στην Κύπρο θα άρχιζε το πρωί της 20ης Ιουλίου, να ψάχναμε άλλη ακτή και να την ερευνούσαμε κιόλας;». Και τα τουρκικά αποβατικά πλοία και οι πεζοναύτες αντί απόβασης, έκαναν αποβίβαση. Δεν έπεσε ούτε μια τουφεκιά, έστω για τη τιμή των όπλων.
Τα τουρκικά αποβατικά στρατεύματα, κάθε άλλο παρά έτοιμα για να αντιμετωπίσουν αντίσταση ήταν. Στις ακτές της Κερύνειας δεν τα υποδέχθηκε κανένας για να πατήσει τη σκανδάλη, καθώς προτεραιότητα ήταν η εδραίωση του πραξικοπήματος και το ξεκαθάρισμα λογαριασμών με τους υποστηρικτές του Μακαρίου.
Στην ακτή Πέντε Μίλι που έγινε η τουρκική απόβαση, υπήρχαν δύο τάγματα πεζικού της Εθνικής Φρουράς. Κανένα από τα δύο δεν κινητοποιήθηκε για να αντισταθεί. Το 281 Τάγμα Πεζικού, είχε σταλεί να κυνηγήσει τον Μακάριο που είχε διαφύγει από την επίθεση των πραξικοπηματιών στο Προεδρικό Μέγαρο και το άλλο είχε λάβει οδηγίες να μην κάνει απολύτως τίποτα.
Παρά το ότι υπήρχε πλήρης αποδιοργάνωση, το 251 Τάγμα Πεζικού υπό τον Καλαματιανό αντισυνταγματάρχη Παύλο Κουρουπή, που ακόμα είναι αγνοούμενος, άρχισε να χτυπάει τα τουρκικά στρατεύματα με ό,τι οπλισμό διέθετε με την συμβολή του υποδιοικητή του, Ταγματάρχη Τσιάκκα. Και οι δύο παραμένουν αγνοούμενοι. Κατάφεραν να καθηλώσουν τους Τούρκους για 2,5 μέρες. Την ίδια ώρα, χωρίς εντολές από το Γενικό Επιτελείο, από τα υψώματα του Πενταδάκτυλου άρχισαν και οι βολές πυροβολικού με προσωπική πρωτοβουλία του τότε υπολοχαγού Αντωνακόπουλου (αργότερα Αρχηγός ΓΕΣ και ΓΕΕΘΑ).
Το ίδιο συνέβη και στην μαρτυρική Αμμόχωστο με τον θάνατο του Ανδρέα Μουζακη
Την 20η Ιουλίου 1974 οι Τούρκοι αρχίζουν τον «σικέ αγώνα της Εισβολής». Παρωδία η επιστράτευση στην Αμμόχωστο, σχεδόν ανύπαρκτα τα μέσα, σαστισμένοι και γελοίοι οι επιτελείς της Στρατιωτικής Διοίκησης, με ένα εκτρωματικό Διοικητή―τον Συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Ζαρκάδα―να περιφέρεται μονολογώντας «ό,τι είναι να γίνει θα γίνει, δεν χρειάζεται να είμαστε προκλητικοί…»! Εξαίρεση από τους Ελλαδίτες Αξιωματικούς ο Αντισυνταγματάρχης Ανδρέας Μουζάκης, που ηγήθηκε της μοναδικής επίθεσης για την κατάληψη του πολυβολείου στο τουρκικό Λύκειο.
Ο ζακυνθινός στρατιωτικός, έπεσε μαχόμενος τη στιγμή που πήγε να κατεβάσει την τουρκική σημαία και να την αντικαταστήσει με την Ελληνική. Βλήθηκε πισώπλατα και άνανδρα από τούρκο αιχμάλωτο! Ο έλληνας λοχίας βλέποντας τον τούρκο τραυματία, ρώτησε τον επικεφαλής αξιωματικό του Ανδρέα Μουζακη “να του ρίξω” και ο ήρωας Μουζακης του απάντησε “στρατιώτες είμαστε λοχία όχι εγκληματίες” και πήγε στον ιστό. Ο λοχίας δεν είχε κοιτάξει να δει αν ο τούρκος τραυματίας είχε όπλο κρυμμένο και τότε ο τούρκος έβγαλε το στεν και πυροβόλησε τον Μουζακη με 7 σφαίρες στην πλάτη…. Ξεψύχησε παρακαλώντας τους συναγωνιστές του “πείτε στην γυναίκα μου πως πεθαίνω αφού πολέμησα ως Έλλην»! Σήμερα αναπαύεται στο κοιμητήριο στην Αμμόχωστο μαζί με τον Ανχη χατζηδάκη και τον Άλχια Κατσανό…. Ο Ήρωας Ταγματάρχης Πεζικού Ανδρέας Μουζάκης ήταν ο πρώτος νεκρός κατά τη διάρκεια των μαχών στο τουρκικό σχολείο της Αμμοχώστου.
Ελευθερία Μουζακη αδελφή του Αντισυνταγματάρχη Ανδρέα Μουζακη
Για τον δικό της άνθρωπο, τον δικό της ήρωα δέχτηκε να μιλήσει στον -Ε- και στην ραδιοφωνική εκπομπή του ΕΡΜΗ, “EL CLASICO” η αδελφή του Ανδρέα Μουζάκη, κα Ελευθερία η οποία είναι η μοναδική εν ζωή από τα 4 αδέλφια της οικογένειας. Η κα Ελευθερία Μουζάκη 90 ετών σήμερα μιλάει για τον άνθρωπο της και τα λόγια της προκαλούν ρίγη συγκίνησης! “Όλα τα χαρίσματα είχε δώσει ο θεός στον αδελφό μου” μιλάει με φωνή τρεμάμενη από την συγκίνηση η κα Ελευθερία. Και συνέχισε λέγοντας: “Ήταν ένα δίμετρο παλικάρι, γεμάτος καλοσύνη και λεβεντιά, ένας πραγματικός ήρωας, ένας σπουδαίος στρατιωτικός που η Ελλάδα δεν είναι εύκολο να βγάζει τέτοιους ανθρώπους όπως ήταν ο αδελφός μου”.
Το μεγάλο παράπονο
Το μεγάλο παράπονο της ίδιας αλλά και όλης της οικογένειας ήταν ότι ο γιός του Ανδρέα Μουζάκη έδωσε στην σχολή Ευελπίδων κόπηκε από λίγα μόρια, η ίδια περιγράφει: ” Το μεγάλο μας παράπονο ήταν όταν ο μεγάλος γιός του αδελφού μου o Νίκος, έδωσε στην σχολή Ευελπίδων και δεν πέρασε για μια μονάδα αν ενθυμούμαι καλά, δυστυχώς αυτή την αντιμετώπιση είχε το παιδί του που όταν πέθανε ο πατέρας του ήταν 8 ετών!
Η Κορέα και η Κύπρος… και η συγκινητική αφήγηση
“Ο αδελφός μου σαν στρατιωτικός υπηρέτησε στον πόλεμο της Κορέας το 50′-53′, τότε σαν οικογένεια ανησυχούσαμε πάρα πολύ. Τελικά παιδί μου, το κακό μας βρήκε στην Κύπρο, λέει και βουρκώνει η κα Ελευθερία και εν συνεχεία εξιστορεί τα γεγονότα στην Κύπρο: “O Aδελφός μου ήθελε λίγες ακόμα ήμερες μέχρι να ολοκληρώσει την θητεία του στην Κύπρο. Νομίζω ότι στις 24 Ιουλίου έπρεπε να γυρίσει στην Ελλάδα, αλλά τον πρόλαβαν τα γεγονότα. Ο Ανδρέας (Μουζάκης) ήταν στην Αμμόχωστο με την οικογένεια του. Την γυναίκα του και τα δύο του παιδιά. Κλήθηκε να υπερασπιστεί το Λύκειο της Αμμοχώστου, ο ίδιος δεν δέχτηκε να υπακούσει σε εντολές που έλεγαν για υποχώρηση και εκεί, παιδί μου, ήρθε ο τούρκος αιχμάλωτος και τον σκότωσε πισώπλατα (παύση).
Και συνέχισε λέγοντας με λόγια γεμάτα πόνο: “Eμείς στην Αθήνα, αρχικά μάθαμε για έναν στρατιώτη Μουζάκη, αλλά λίγο αργότερα όταν ήρθαν οι αξιωματικοί στο σπίτι του πατέρα μου μας επιβεβαίωσαν τον θάνατο του Ανδρέα. Η φωνή σπάει και τα δάκρυα κυλούν… Το ίδιο και εμείς στο ραδιόφωνο. Υπάρχει μια διάχυτη σιωπή που δεν υπάρχουν λόγια για να περιγραφούν οι στιγμές! Η κα Ελευθερία όμως βρίσκει και πάλι το κουράγιο να συνεχίσει την αφήγηση των γεγονότων! “Από εκείνη την στιγμή και έως και σήμερα άρχισε ο πόνος, και το μαρτύριο. Οι γονείς μου μαράζωσαν βάρος ασήκωτο για την οικογένεια την σύζυγο και τα παιδιά του”. Υπάρχει πάλι παύση στην κουβέντα μας. Ο χρόνος έχει σταματήσει σε εκείνο το απομεσήμερο του Ιούλη του 74΄ τότε που ο ήρωας Ανδρέας Μουζάκης πέρασε στην αιωνιότητα.
Δεν μπορέσαμε ποτέ να πάρουμε τα οστά του δικού μας ανθρώπου…
Η κα Ελευθερία κάτω από αυτό το συναισθηματικό βάρος, βρίσκει την δύναμη να συνεχίσει και αποκαλύπτει: “O Αδελφός μου είναι θαμμένος εκεί στην Αμμόχωστο. Κάποια στιγμή ήρθαν και μας πήραν dna για γίνει τακτοποίηση. Εμείς μέχρι στιγμής δεν έχουν τίποτα από τον δικό μας άνθρωπο! Δεν μπορούμε ούτε να πάμε εκεί ούτε να μας φέρουν τα οστά του στην Ελλάδα”.
Και συνέχισε λέγοντας: “Oι Τούρκοι παιδί μου δεν μας αφήνουν να πάρουμε αυτό που ζητάμε, και το κυριότερο είναι ότι υπήρχε και υπάρχει μια αδιαφορία, τώρα μαθαίνω ότι ήρθαν στην Ελλάδα οι σωροί κάποιων Ήρων από την Κύπρο, όχι όμως από αυτούς που είναι θαμμένοι στην Αμμόχωστο”. Στο τέλος της κουβέντας μας η κα Ελευθερία γυρίζει τον χρόνο πίσω και λυγίζει καθώς θυμάται τον αδελφό της και μονολογεί: “Ο Ανδρέας δεν ήταν άνθρωπος, ήταν θεάνθρωπος ένα δίμετρο παλικάρι γεμάτο αγάπη και συμπόνια, γεμάτος ανθρωπιά και πάνω από όλα Έλληνας-πατριώτης, διότι όλα τα χαρίσματα του τα είχε δώσει ο θεός, παιδί μου”.
Η κα Ελευθερία Μουζάκη, 90 ετών σήμερα είναι ο άνθρωπος εκείνος που συνδέει το παρελθόν με το παρόν. Ο άνθρωπος εκείνος που βίωσε και βιώνει τον πόνο από τον χαμό του δικού της ανθρώπου. Η Τελευταία κουβέντα της πριν αποχαιρετιστούμε ραδιοφωνικά ήταν η εξής: ” Αυτός ο πόνος παιδί μου δεν τελειώνει ποτέ, ποτέ, ποτέ. ο αδελφός που ήταν και είναι ήρωας, διότι με τον βαθμό που είχε εκείνη την ημέρα θα μπορούσε να ήταν στο γραφείο του. Αυτός όμως επέλεξε πρώτος, στην πρώτη γραμμή και πέθανε ως Έλλην”.
Ο Ανδρέα Μουζακης εκείνο το απομεσήμερο της 20ης Ιουλίου ,πέρασε στην αιωνιότητα μαζί με άλλους. Το υποπλοίαρχο Ε. Τσομάκης από τη Καλλιθέα και οι ναύτες και οι αξιωματικοί δυο παλιών τορπιλακάτων Τ1 και Τ3 που βγήκαν στα ανοικτά της Κερύνειας, Τον αντισυνταγματάρχης Στυλιανό Καλμπουρτζή, διοικητή της 181 Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού, Τον Μανιάτη λοχαγό Σωτήρη Σταυριανάκο, οποίος με νύχια και με δόντια πολέμησε με ένα πιστόλι εναντίον αρμάτων στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, και των χιλιάδων άλλων ελλήνων που έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι και όλων αυτών που έμειναν ζωντανοί νεκροί, πεταμένοι σε κάποιο νοσοκομείο ή ψυχιατρική κλινική.
Πεταμένοι και ξεχασμένοι από το ελληνικό κράτος έφυγαν από το μάταιο τούτο κόσμο χωρίς κανείς να γνωρίζει την πραγματική τους αξία και το τι έδωσαν για να υπερασπιστούν τα πάτρια εδάφη. Για εμάς εδώ στη Ζάκυνθο ο Ανδρέας Μουζάκης πρέπει να είναι το φετινό παράδειγμα των αξιών που πρέπει να έχουμε όλοι. Τις ίδιες αξίες πρεσβεύουν ο πιλότος της Π.Α, Α. Στραβοπόδης και ο καταδρομέας Δημήτρης Τσαγκαρόπουλος ο οποίος γύρισε πίσω σοβαρά τραυματισμένος. Λένε ότι πεθαίνει κάποιος μόνο όταν ξεχαστεί. Για εμάς, τους Έλληνες η μνήμη του Ανδρέα Μουζάκη, θα παραμείνει ασβέστη για να μας θυμίζει τις αξίες αυτού του Έθνους. Και όπως έλεγε ο αξέχαστος Νίκος Ξυλούρης: Προσκυνώ τη χάρη σου λαέ μου. Σκύβω το κεφάλι στα μαρτύριά σου. Και θαυμάζω λαέ μου τα έργα σου”.
Αμμόχωστος, 20 Ιουλίου 1974.
«Ο Μουζάκης εχώρισε τους μέλλοντες να επιτεθούν εις δύο ομάδας, ανέθεσε δε εις ε Προωθούμεθα δια του «πυρ και κίνησις» και το ένα μετά το άλλο τα εχθρικά φυλάκια κατελαμβάντοντο. Εις μια στιγμής ακριβώς μου έδιδεν εντολήν κινήσεως, πυρ και κιίνησις, έπεσε πληγείς καιρίως υπό σφαίρας. «Τα παιδιά μου…τα παιδιά μου, ζήτω η Ένωσις», τον άκουσα να ψιθυρίζη ο ηρωϊκός ταγματάρχης. Δεν είναι σκόπιμος ωραιοποίησις ενός θανάτου. Ακούσα πεντακάθαρα τα τελευταία λόγια του. Ο θάνατος του ταγματάρχου, ο οποίος αγωνιζόμενος έπεσεν εις την πρώτη γραμμην του πυρός, ώπλισεν με δύναμιν και πάθος δια εκδίκησιν. Εντός ολίγου η ελληνική σημαία αντικατέστησε τη τουρκική εις το υψηλότερο σημείον του τουρκικού Λυκείου».
Αφήγηση Ανθυπολοχαγού Αντων. Γεωρκάτζη στο «Πεθαίνοντας στην Κύπρο» του Σπύρου Παπαγεωργίου.
Ρεπορτάζ: Δημήτρης Πέττας